Günümüz dünyasında aşkın kozmik bir olgu olduğunun kabul edildiğini tabir eden uzmanlar, çok sayıda araştırmanın da aşkın kültürel bağlamsal kurallardan etkilendiğine işaret ettiğini söylüyor. Aşkın ilişkiyi başlatıcı olduğunu lisana getiren Psikiyatri Uzmanı Dr. Mert Sinan Bingöl, “Aşk, kısmi kontrolümüzdedir. Daha geçicidir. Sevgi ise karşı tarafı tanımakla, bilmekle daha çok alakalıdır.” dedi.
Günümüz dünyasında aşkın kozmik bir olgu olduğunun kabul edildiğini tabir eden uzmanlar, çok sayıda araştırmanın da aşkın kültürel bağlamsal kurallardan etkilendiğine işaret ettiğini söylüyor. Aşkın ilgiyi başlatıcı olduğunu lisana getiren Psikiyatri Uzmanı Dr. Mert Sinan Bingöl, “Aşk, kısmi kontrolümüzdedir. Daha geçicidir. Sevgi ise karşı tarafı tanımakla, bilmekle daha çok bağlıdır.” dedi.
Dr. Mert Sinan Bingöl: “Aşk, neredeyse tüm psikiyatrik hastalıklara ait kriterleri bünyesinde barındıran coşkunluk hâlidir.”
Üsküdar Üniversitesi NPİTANBUL Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Mert Sinan Bingöl, ‘Aşkın Nörofizyolojisi’ konusunu değerlendirdi.
Psikiyatri Uzmanı Dr. Mert Sinan Bingöl, bağ kavramının insanın hayatındaki tahminen de en kıymetli kavramlardan biri olduğunu kelam ederek, bağ kurmanın bedelli olduğunu ve beynin birbirini ‘tamamlayıcı’ özellikte olan ‘iki yarımküreden’ oluşuyor olmasına da işaret etti.
İletişim olmazsa nöronlar da beşerler da kuruyup ölüyor
Nöronlar, birbirleriyle ne kadar sık irtibat kurarsa ortadaki bağların o kadar güçlü olacağını lisana getiren Dr. Mert Sinan Bingöl, “Bu nöronal kontaklar; genetik, mizaç ve çevresel etkileşimler sonucunda daha çok gelişir ya da geriler. Tabiatta izole bir hâlde var olabilecek ne bir nöron ne de bir insan vardır. Karşılıklı uyarıcı etkileşimler olmazsa nöronlar ve beşerler kuruyup ölürler.” dedi.
Aşk nedir?
Aşkı; ‘Her iki tarafın da daha düzgün temaslar yaratabilecek olan hayal gücüyle olumlu yanılsamalara kapıldığı ve öteki şahsa kendisinin idealize ettiği önyargılı bir imgeye, ayrılmaz biçimde bağlandığı ağır bir süreç’ olarak tanımlayan Dr. Mert Sinan Bingöl, günümüz dünyasında aşkın kozmik bir olgu olduğu kabul edilmekle birlikte çok sayıda araştırma bulgusunun aşkın kültürel bağlamsal kaidelerden etkilendiğine işaret ettiğini söyledi.
“Tutkulu aşk, kendi ruhsal ve fizyolojik ihtiyaçlarımızla alakalıdır.” diyen Dr. Mert Sinan Bingöl, aşkın ilgiyi başlatıcı olduğunu da lisana getirerek, “Aşk, kısmi kontrolümüzdedir. Daha geçicidir. Sevgi ise karşı tarafı tanımakla, bilmekle daha çok alakalıdır. Nesnesi muhakkaktır. Alakayı sürdürücüdür. İhtimamla beslenip büyütülen bir şeydir. Sürece bağlı olarak daha kalıcı olabilir. İtimatla ilişkilidir. Aşık olma süreci; genetik, hormonlar, çevresel ve ruhsal deneyimlerle oluşmaktadır.” dedi.
Peki aşk bir hastalık mı?
Dr. Mert Sinan Bingöl, “Aşk, neredeyse tüm psikiyatrik hastalıklara ait kriterleri bünyesinde barındıran coşkunluk hâlidir. Psikiyatrik hastalıklarda görünen belirtilerin ve bulguların hemencecik çabucak hepsi bir aşk sürecinde görülebiliyor.” halinde konuştu.
Cinsel uyaranlara erkekler daha duyarlı
Duygularının hissedilebilmesi için bilişsel faktörlerin tek başına kâfi olmadığını, tıpkı vakitte belli bir duyguya uygun nörokimyasal ve otonomik hudut sistemi tepkilerinin de olabilmesi gerektiğini kaydeden Dr. Mert Sinan Bingöl, şunları da kelam etti:
“Cinsel uyarılma sırasında aktive olan beyin bölgeleri romantik aşk sürecinde aktive olanlarla benzeridir. Aşk ve sevgi bağları, beyindeki ödüllendirme sisteminin (limbik sistem) aktivasyonuna da dayanan karmaşık nörobiyolojik fenomenlerdir. Amigdala; görsel ve işitsel uyaranların kesişme noktasını oluşturması ve limbik sistem, beyin kabuğu ve beyin sapı ile yaptığı yaygın kontaklar nedeniyle özellikle ehemmiyet taşır. Erkek amigdalasının dişi amigdalasından yüzde 20 daha büyük olduğu bilinmektedir. Bu nedenle görsel cinsel uyaranlara erkek amigdalası daha hassastır. Bu bilgi, erkeklerde pornografinin daha yaygın görülmesini ve bayanların neden görsel uyaranlar karşısında erkekler kadar hızlı uyarılmıyor oluşunu açıklayabilir.”
Anne babanı seçemiyorsun, eşini seçiyorsun lakin nasıl?
İnsanların ebeveynlerini, kardeşlerini ya da çocuklarını seçemediğini fakat kendi tercihi olarak eşini seçebildiğini lisana getiren Dr. Mert Sinan Bingöl, “Onu da büyük oranda bilinçdışı seçiyoruz. Fizikî çekim, bir şahısla karşılaştığımızda birinci dikkat ettiğimiz özelliktir. Karşı cinsin hoş veya güzel bulunması üzere dış özellikler, alakanın erken basamaklarında en değerli belirleyicilerinden biridir.” biçiminde konuştu.
Fiziksel çekiciliğin kısa periyodik alakalarda ve tanışma sırasına daha pahalı olduğunu kaydeden Dr. Mert Sinan Bingöl, “Coğrafi yakınlık da çekim açısından değerlidir. Özellikle ergenlik ve sonrasında tıpkı mahallede, okulda, iş yerinde bulunuyor olmak ilgi duyma ve yakınlaşma olasılığımızı arttırır.” dedi.
Kültürel ve toplumsal normların gibisi olana çekim duyulmasını sağladığını da kelam eden Dr. Mert Sinan Bingöl, “Evrimsel, biyolojik ve bilinçdışı normlar ise bizi zıt olana yöneltmektedir. Hem kendimize benzeyen şahısları daha alımlı buluruz hem bizim üzere olan eşlere kucak açarız hem de birlikte uzun yıllar geçirdiğimiz eşimize daha çok benzeşiriz. Tamamlayıcılık da değerli bir faktördür. Zıtlık ve farklılıklara rağmen mutlu olabilen çiftlerde, en değerli etken uyumluluktur.” diye konuştu.
Erkeklerin cinsel çekimden daha hızlı etkileniyor
Bireyin vücudunda salgılanan hormonların cinsel istek için değerli bir etken olduğunun gözlemlendiğini de belirten Dr. Mert Sinan Bingöl, “Güçlü bir temasta cinsel cazipliği yok sayamayız. Cinsel çekiciliğin varlığı kıymetlidir. Genel çalışmalar erkeklerin cinsel çekimden daha hızlı etkilendiğini gösteriyor. Aşinalık ve benzerlik, dostluk ve muahedeyi geliştirse de tutkulu aşk ve cinsel çekimi ateşlemek için bir ölçüde yabancılık ve benzemezlik gerekir. Son tahlilde egzotik olan erotik olur. ‘Coolide Etkisi’ olarak bilinen yenilik etkisi araştırması bize gösteriyor ki dopamin kısa periyodik heyecana; oksitosin ise bağlanma temelinde uzun soluklu sağlam bir bağa itmektedir.” dedi.
Stres faktörlerinin, aşk süreçlerini en çok tetikleyen ögeler olduğuna da vurgu yapan Dr. Mert Sinan Bingöl kelamlarını şöyle tamamladı:
“Özellikle tutkulu aşka dönüşümde bir pürüz vardır. Mani ne kadar fazla ise çekim o kadar artıyor. Kişi kurtarıcı bekliyor bu durum aşkı tetikliyor. Kişi tansiyon anında uyarılmış oluyor ve o hissin varlığını daha çok hissediyor.
Karşılılık ögesi aşkı besler, aşk karşılığında aşkı ister, bunu bulduğumuzda güçlü bağlanmalar yaşıyoruz. Seçtiğimiz kişinin bizden bir modül taşıdığı düşünülür bu duruma eksikliğin giderilme ihtiyacı diyebiliriz. Hayata tıpkı açıdan değil, birebir acıdan bakanlar birbirlerine daha çok çekim hissederler. Birebir noktadan yaralananlar birbirlerine daha hızlı çekim hissederler.”
YORUMLAR