Doğum sancısından bile şiddetli ağrılara neden olabilen, kapısını çaldığı kişinin acil servise kendini ‘zor atmasına’ yol açan böbrek taşı hastalığı günümüzde giderek yaygınlaşıyor.
Doğum sancısından bile şiddetli ağrılara neden olabilen, kapısını çaldığı kişinin acil servise kendini ‘zor atmasına’ yol açan böbrek taşı hastalığı günümüzde giderek yaygınlaşıyor. Acıbadem Fulya Hastanesi Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Sinan Zeren, ülkemizde her 10 şahıstan birinde görülme oranıyla dünya ortalamasının üzerinde seyreden böbrek taşına genetik etkenlerden yanlış ömür alışkanlıklarına dek bir çok etkenin neden olduğunu belirterek bu kıymetli sıhhat sıkıntısına karşı özellikle günlük yaşantıda kimi kritik kurallara muhakkak uyulması gerektiğini vurguluyor. Böbrek taşı olanların ise “Taşımı herhalde düşürdüm fakat görmedim, ağrım geçti” halinde yanılgısına çok sık düştüklerini lakin bu fikirle tedavinin bırakılmasının böbrek kaybına dahi götürebildiğini belirten Prof. Dr. Zeren “Taş sorunu yaşayanların sonraki 10 yıl içinde tekrar gibisi şeyleri yaşama ihtimali yüzde 50’dir. Bu nedenle emsal yakınmaları olmasa bile sistemli kontrollerini yaptırmaları gerekir” diyor. Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Sinan Zeren böbrek taşına yol açan 8 kıymetli yanılgıyı anlattı, bedelli ikazlar ve tekliflerde bulundu.
- Az su içmek: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Az su içmek böbrekte kum ve taş oluşumuna taban hazırlar. Günde 2-2.5 litre idrar çıkarmak özellikle de böbrek taşı oluşturmaya yatkın şahıslarda taş oluşum riskini yüzde 50 azaltır. Bu nedenle her gün en az 2.5 litre su içmeye itina gösterin. Ayrıyeten alınan sıvının bir kısmının limon, portakal suyu halinde olması da idrarda taş oluşumunu engelleyen sitrat ögesini artıracağından ayrıyeten faydalı olacaktır. Son yıllardaki kimi çalışma sonuçları kahvenin de taş oluşumunu engellediği tarafındadır.
- Fazla tuz ve şeker tüketmek: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Fazla tuzlu yemek idrarla kalsiyum çıkışını artırarak çoğunluğu kalsiyum içerikli olan taşların oluşumunu tetikleyebilir. Fazla tuzlu yemek vakit içinde yüksek tansiyon nedeni de olabileceğinden böbrek damarlarının etkilenmesiyle böbrek fonsiyon bozukluklarına da yol açabilmektedir. Tuz yanında rafine şeker tüketimi de idrarla kalsiyum çıkışını artıran öteki bir risk faktörüdür. Bu nedenle fazla tuz ve şeker tüketiminden kaçının.
- Bilinçsizce vitamin takviyesi kullanmak: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Son yıllarda öne çıkan vitamin ve mineral takviyeleri kişinin muhtaçlığına göre tabip tavsiyesiyle değil rastgele kullanıldığında uzun vadede böbreklere de çok kıymetli ziyanlar veriyor. Örneğin; en günahsız görünenlerden biri vücut direncinin düştüğü, gribal durum hissedildiğinde birinci akla gelen destek yapıtlardan olan C vitamininin alımını abartmak böbrek taşı oluşumuna yer hazırlar. Günlük yiyeceklerle alınan doğal C vitamini için bu türlü bir risk kelam konusu değildir. Vücudunuzun vitamin ve mineral ölçümleri yapılmadan ve doktor tavsiye etmedikçe vitamin ve mineral takviyesini rastgele kullanmaktan kesinlikle kaçının.
- Hareketsiz olmak: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Hareketli olmak taşların büyümeye fırsat bulamadan kristal veya kum halindeyken idrarla atılmasını kolaylaştıracaktır. Bu nedenle fizikî bir maniniz olmadığı takdirde hareketsiz kalmaktan mutlaka kaçınmak ve her gün sistemli yürüyüş/egzersiz yapmak, işyerinde dahi öğle tatillerinde katiyetle kısa da olsa yürümek gerekir. İdman yaparken terlenebileceğinden beraberinde bol su içilmesi de unutulmamalıdır.
- Hayvansal besinleri çok tüketmek: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Kırmızı et, yumurta, tavuk, balık üzere hayvansal proteinler idrarı asit hale getirip, kalsiyum istikrarını bozması yanında idrardaki taş oluşumu için hami olan ögelerin azalmasına da neden olmaktadır. Bu nedenle hayvansal besinlerin tüketiminde çoka kaçmamak, günlük tüketimde 150-160 gramı geçmemeye dikkat etmek gerekir. Salam, sucuk ve sosis üzere işlenmiş etler de değerli oranda tuz içerdiğinden tüketiminden uzak durulmalıdır. Diyete dikkat ederek taş oluşum riski oldukça azaltılabilmektedir.
- Kas yapmak için çok protein almak: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Özellikle vücut geliştirmek maksadıyla spor yapanlar kas oluşturmak için protein tozlarına tartı veriyor. Ama dikkat! Yapılan bilimsel çalışmalar; çok protein alımının böbrek fonksiyonlarını bozduğunu ve kas yapsa da böbrekte taş oluşumuna taban hazırladığını ortaya koyuyor. Bu nedenle doktorunuzun önerisi olmadan protein takviyesi kullanmayın.
- Yoğurt, süt ve peyniri az tüketmek: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Sinan Zeren “Taşların büyük kısmı yapı olarak kalsiyum oksalat taşlarıdır. Bu nedenle çok evvelce süt, peynir, yoğurt üzere kalsiyumdan varlıklı besinlerin az tüketilmesi önerilirdi. Artık bunun yanlış olduğu bilinmektedir. Lakin kalsiyumlu yiyeceklerin ana öğünlerde tüketilmesi gerekir! Çünkü; domates, koyu yeşil yapraklı sebzeler, çilek, armut, kuruyemişler, çikolata ve çay üzere birçok yiyecekte bulunan oksalat ögesi kalsiyumdan varlıklı besinlerle bir ortada tüketildiğinde oksalatın vücuda girişini engellemek büyük ölçüde mümkün olabilmektedir” diyor.
- Yetersiz idrar yolu enfeksiyonu tedavisi: YANLIŞ!
DOĞRUSU: İdrar yollarında enfeksiyona neden olan mikroplardan bazıları idrarın yapısını değiştirerek “enfeksiyon taşı” denen kalsiyum oksalattan farklı yapıdaki taşlara neden olmaktadır. Çok kısa süre içinde hızla büyüyebilen bu farklı yapıdaki taşların tamamıyla temizlenmesi ve idrarın uygun antibiyotik tedavisi ile tamamıyla mikropsuz hale getirilmesi çok değerlidir. Taşlar ameliyatla alınsa bile enfeksiyon tam temizlenmediği takdirde çok kısa süre içinde tıpkı yapıdaki taşlar hızlıca tekrarlamaktadır.
Böbrek taşı olanlar dikkat!
Ağrınız kesildi diye tedaviyi bırakmayın!
Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Sinan Zeren “Böbrek taşı olanların çok sık düştüğü bir yanlış; taşın düştüğü görülmeden, ağrı kesildi diye tedavinin yarım bırakılmasıdır. Takibin bırakılması böbrek kaybına kadar gidebilecek çok riskli bir durumdur. Şayet taş düşerken kısmi tıkanıklık yapacak biçimde yolda takılıp kalırsa idrarın taşın yanından az da olsa geçiyor olması ağrının ortadan kalkmasına neden olacaktır. Hastalar çoklukla bu dönemde ‘taşımı herhalde düşürdüm, görmedim’ fikri ile günlük yaşantılarına dönerler. Kısmi de olsa tıkanıklık devam etmesi böbreğin vakitle şişmesi ve kaybıyla sonuçlanabilir. İdrar yollarından taş, kum dökmüş veya ameliyat geçirmiş olanların sonraki yaşantılarında misal yakınmaları olmasa bile sistemli kontrollerini yaptırmaları gerekir. Taş sorunu yaşayanların sonraki 10 yıl içinde tekrar gibisi şeyleri yaşama ihtimali yüzde 50’dir” diyor.
YORUMLAR