Hanelerin %58,8’i konuttan uzakta bir haftalık tatil masraflarını, %39,2’si iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren yemek masrafını, %31,8’i beklenmedik harcamaları, %19,5’i konutun ısınma ihtiyacını, %64,2’si eskimiş mobilyaların yenilenmesini ekonomik olarak karşılayamadığını beyan etti.
Göreli yoksulluk oranı %13,9 oldu
Yoksulluk ve Hayat Kaideleri İstatistiklerinin hesaplandığı Gelir ve Hayat Kaideleri Araştırması 2023 yılı sonuçlarına ilişkin gelir bilgileri, bir önceki takvim yılı olan 2022 yılını referans almaktadır. Gelir ve yoksulluk hesaplamalarında; hanehalkı gelirleri, büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak muadil hanehalkı kullanılabilir fert gelirine dönüştürülmektedir.
Toplumun genel düzeyine göre kesinlikle bir hududun altında gelire sahip olan bireyler izafi manada yoksul sayılmaktadır. Muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sonuna göre, yoksulluk oranı 2023 yılında 0,5 puan azalarak %13,9 oldu. Medyan gelirin %60’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk hududuna göre hesaplanan yoksulluk oranı ise son yılda 0,1 puan artarak %21,7 olarak gerçekleşti.
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine göre hesaplanan yoksulluk oranı (%), 2014-2023
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %40’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk hududuna göre, yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0,2 puanlık azalış ile %7,4 olarak gerçekleşti. Medyan gelirin %70’i dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sonuna göre hesaplanan yoksulluk oranı ise bir önceki yıla göre 0,4 puanlık artış ile %29,7 oldu.
En düşük yoksulluk oranı çekirdek aile bulunmayan birden fazla bireyden oluşanlar hanelerde
Hanehalkı tipine göre muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranlarına bakıldığında; çekirdek aile bulunmayan birden fazla bireyden oluşan hanehalklarında yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 3,7 puan azalarak %8,0, tek kişilik hanehalklarında ise 2,0 puan artarak %9,5 olmuştur. En az bir çekirdek aile ve öbür bireylerden oluşan hanehalklarının yoksulluk oranı 2,1 puan azalarak %17,5, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yoksulluk oranı ise 0,3 puan azalarak %13,6 oldu.
Hanehalkı tipine göre yoksulluk oranı (%), 2022, 2023
Okur-yazar olmayanların %27,8’i, yükseköğretim mezunlarının ise %3,2’si fakir
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranına göre; okur-yazar olmayan fertlerin %27,8’i, bir okul bitirmeyenlerin %24,7’si, lise altı eğitimlilerin %14,0’ı, lise ve dengi okul mezunlarının ise %7,7’si yoksul olarak hesaplandı. Yükseköğretim mezunları ise %3,2 ile en düşük yoksulluk oranına sahip küme oldu.
Eğitim durumuna göre yoksulluk oranı (%), 2022, 2023
Maddi ve toplumsal yoksunluk oranı %14,4 oldu
Maddi ve toplumsal yoksunluk oranı hesabında hane düzeyinde sorgulanan değişkenler; otomobil sahipliği, ekonomik olarak beklenmedik harcamaları yapabilme, meskenden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayabilme, kira, konut kredisi ve faizli borçları ödeyebilme, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek yiyebilme, konutun ısınma muhtaçlığını karşılayabilme ve mobilyaları eskidiğinde değiştirebilme durumudur.
Bu oran için fert düzeyinde toplanan değişkenler ise; eskimiş giysileri yerine yenisini alabilme, düzgün iki çift ayakkabıya sahip olabilme, ayda en az bir kere tanıdıkları ile toplanabilme, fiyatlı boş vakit faaliyetlerine katılabilme, kendini hoş hissetmek için bir ölçü para harcayabilme ve ferdî gayeli kullanım için internet sahipliği olarak belirlenmiştir.
Yukarıda belirtilen on üç ögenin en az yedisini karşılayamayanların oranı olarak tanımlanan maddi ve toplumsal yoksunluk oranı; 2022 yılında %16,6 iken 2023 yılı anket sonuçlarında 2,2 puan azalarak %14,4 olarak argüman edildi.
Maddi ve toplumsal yoksunluk oranı ve bir önceki yıla göre fark, 2019-2023
Sürekli yoksulluk oranı %12,3 oldu
Dört yıllık panel veri kullanılarak hesaplanan hep yoksulluk oranı, muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %60’ına göre son yılda ve tıpkı vakitte önceki üç yıldan en az ikisinde de yoksul olan fertleri kapsamaktadır. Buna göre, 2023 yılı anket sonuçlarına göre hep yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 1,7 puan azalarak %12,3 oldu.
Sürekli yoksulluk oranı ve bir önceki yıla göre fark, 2019-2023
Göreli yoksulluk oranı en düşük TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) bölgesinde gerçekleşti
Ülkemizde yaşanan sarsıntı nedeni ile 2023 yılında TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) bölgesinde alan çalışması yapılamadığı için İstatistiki Bölge Üniteleri Sınıflandırması (İBBS) ayrımında verilen bölgesel sonuçlar 25 bölgeyi kapsamaktadır.
İBBS 2. Düzey bölgelerinin her biri için muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’sine göre hesaplanan yoksulluk hududuna göre, gelire dayalı izafî yoksulluk oranının en yüksek olduğu bölgeler; %16,1 ile TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan), %14,0 ile TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) ve %13,9 ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) oldu.
Göreli yoksulluk oranı en düşük olan İBBS 2. Düzey bölgeleri ise %4,8 ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis), %7,1 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) ve %8,0 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) oldu.
Medyan gelirin yüzde 50’sine göre yoksulluk oranı (%), İBBS 2. Düzey, 2023
Yoksulluk veya toplumsal dışlanma riski altında olanların oranı %31,0 oldu
Yoksulluk veya toplumsal dışlanma riski altında olanlar; izafi yoksulluk, maddi ve toplumsal yoksunluk ve düşük iş yoğunluğu göstergelerinin en az birinden yoksun olanları tabir etmektedir.
Son yıl sonuçlarına göre fertlerin %31,0’ı yoksulluk veyahut toplumsal dışlanma riski altında kaldı. Bu oran yaş kümelerine göre incelendiğinde; 0-17 yaş kümesinde %39,7, 18-64 yaş kümesinde %28,0, 65 ve üstü yaş kümesinde ise %26,6 olarak sav edildi.
Yaş kümelerine göre yoksulluk veyahut toplumsal dışlanma riski altında olanların oranı* (%), 2015-2023
Kendilerine ait bir konutta yaşayanların oranı %56,2 oldu
Oturulan konuta sahip olanların oranı geçen yıla göre 0,5 puan azalarak 2023 yılında %56,2 olarak hesaplanırken, kirada oturanların oranı %27,8, lojmanda oturanların oranı %0,9, kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise %15,1 oldu.
Konut sahipliği dağılımı ve bir önceki yıla göre fark, 2022, 2023
Konutun izolasyonundan dolayı ısınamama en çok karşılaşılan konut ve etraf sorunu oldu
Kurumsal olmayan nüfusun %32,6’sı konutunda izolasyondan dolayı ısınma sorunu yaşarken %32,0’ı ise sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçeveleri vb. meselelerle, %19,8’i trafik veyahut endüstrinin neden olduğu hava kirliliği, etraf kirliliği veyahut öbür çevresel sorunlarla karşılaştı.
Konut ve etraf sıkıntıları (%), 2022, 2023
Taksit ödemeleri veyahut borçları olanların oranı %58,0 oldu
Geçen yıla göre konut alımı ve konut masrafları dışında borç veyahut taksit ödemesi olanların oranı 1,4 puan azalarak %58,0 oldu. Nüfusun %5,7’sine bu ödemeler yük getirmezken %14,9’una çok yük getirdi. Konut masraflarının çok yük getirdiği hanelerin oranı 0,3 puan artarak %17,5 olurken, bu masrafların biraz yük getirdiği hanelerin oranı 8,8 puan artarak %66,5 oldu. Konut masrafların yük getirmediğini belirten hanelerin oranı geçen yıla göre 9,2 puan azalış ile %15,9 hesaplandı.
Hanelerin %58,8’i meskenden uzakta bir haftalık tatil masraflarını, %39,2’si iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren yemek masrafını, %31,8’i beklenmedik harcamaları, %19,5’i meskenin ısınma ihtiyacını, %64,2’si eskimiş mobilyaların yenilenmesini ekonomik olarak karşılayamadığını beyan etti.
Seçilmiş ömür koşulları göstergeleri (%), 2022, 2023
Bu bahis ile ilgili bir sonraki haber bülteninin yayımlanma tarihi 27 Aralık 2024’tür.
YORUMLAR